Văn Học Dân Gian Bến Tre - Tập 2

“Nhằm thực hiện Nghị quyết của Trung ương Đảng về việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa dân tộc, Khoa Văn học, Trường Đại học Khoa học Xã hội Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh đã nhận lấy sứ mệnh, sưu tầm, gìn giữ và công bố phần di sản quý giá này của dân tộc. Đồng thời, trên cơ sở tài liệu thu thập được, chúng tôi còn tiếp tục nghiên cứu và giáo dục sâu rộng cho sinh viên những đạo lý dân tộc tốt đẹp do cha ông để lại qua những câu ca, điệu hát, qua những câu chuyện kể lịch sử, những bài vè, những câu tục ngữ, thành ngữ…

Kể từ năm 1999 đến nay, Khoa Văn học đã liên tục thực hiện các đợt sưu tầm điền dã mỗi năm mỗi đợt từ hai đến ba tuần, mỗi tỉnh từ hai đến ba đợt, gồm các tỉnh thuộc hai vùng văn hóa Nam Bộ và Tây Nguyên.

Bến Tre cũng là một trong những tỉnh trọng điểm của miền Tây Nam Bộ nằm trong kế hoạch sưu tầm và lưu giữ văn học dân gian Nam Bộ của chúng tôi. Do vậy trong hai năm liên tiếp là 2009 và 2010, mỗi năm chúng tôi triển khai một đợt thực tập về tỉnh Bến Tre với phương án chia nhỏ nhóm sinh viên, chia nhỏ địa bàn cho tiện đi lại và sưu tầm được hiệu quả, đa dạng, phong phú.

Qua hai đợt sưu tầm điền dã tại 35 xã và thị trấn của tỉnh Bến Tre, tổng cộng đơn vị tác phẩm văn học dân gian mà chúng tôi thu được còn ở dạng thô lên đến gần 15 ngàn đơn vị, số cộng tác viên nhóm tiếp xúc được trong toàn tỉnh là 2.656 người. Trong đó, dồi dào nhất phải kể đến loại hình trữ tình dân gian bao gồm các thể loại như ca dao, đồng dao, hò, lý, hát ru; loại hình lời ăn tiếng nói dân gian bao gồm tục ngữ và câu đố chiếm số lượng nhiều thứ hai và tương đương là loại hình tự sự dân gian bao gồm các thể loại truyện kể như truyền thuyết, truyện cổ tích, truyện cười, truyện ngụ ngôn, số còn lại là vè, thơ ca kháng chiến, truyện đố, truyện thơ, đờn ca tài tử…

Sau khi lọc bỏ, tinh chọn, phân loại và chỉnh lý toàn bộ văn bản tác phẩm thô được sưu tầ trong hai đợt, chúng tôi giữ lại được văn bản tác phẩm của các thể loại câu đố, tục ngữ, truyện cổ tích, truyền thuyết, truyện cười, truyện ngụ ngô, ca dao và vè. Ở mỗi thể loại, trước khi trình bày phần tác phẩm sưu tầm đã được chỉnh lý, chúng tôi có giới thiệu đôi nét về diện mạo chung của nội dung và số lượng đơn vị tác phẩm trong từng tiểu loại hoặc đề tài của thể loại đó. Cuối phần tác phẩm sưu tầm của mỗi thể loại, chúng tôi đều ghi rõ thông tin của những cộng tác viên đã cung cấp cho chúng tôi những tác phẩm trên.”